Beste NS,

Voor mijn werk reis ik vaak van Delft naar Utrecht. En ik reis met de trein omdat ik het milieu een warm hart toedraag en — eerlijk is eerlijk — de A12 altijd een drama is. En tenslotte omdat ik lekker kan werken in de trein. Ik ben fan, zeg maar.

Ik heb gekozen voor een 1e klas NS Jaarkaart. Dat doe ik niet voor de drie centimeter bredere stoel. Ook niet voor het kunstleer of de andere wandversieringen in het interieur. Ik reis eerste klas om één reden: dat dat een grote kans op een zitplaats (lees: werkplek) betekent.

Maar dat argument verliest waarde aan sneller dan de Venezolaanse munt.

Want sinds kort heb ik nog nauwelijks een grotere kans op een zitplaats. Er gaan namelijk vaak 2e klassers zitten, die kunnen upgraden via de nieuwe app. Maar dat hoeft vaak niet eens, omdat er in de praktijk in de spits niet gecontroleerd wordt. Ik hoef naar schatting maar eens in de dertig reizen mijn vervoersbewijs te laten zien.

Dat blijkt als ik een conducteur vraag geen toeval te zijn; er is helemaal geen tijd voor controle, omdat de conducteurs gevraagd wordt om vooral ‘service rondes’ te maken, om zo hun zichtbaarheid te vergroten. Maar controle hoort daar dus niet bij.

En als er wél gecontroleerd wordt, dan worden mensen zonder 1e klas kaartje vaak vriendelijk naar de 2e klas gestuurd. Kortom: geen enkele reden om dat volgende keer niet weer te proberen.

Als ik in de 1e klas coupe mijn medereizigers vraag naar hun ervaring, dan is die hetzelfde. ‘De NS jaagt mensen die willen werken in de trein de trein uit’, vatte een mevrouw het krachtig samen.

Het resultaat is dat de 1e klas de facto de 2e klas geworden is. Er is eigenlijk geen 1e klas coupe meer, er zijn vooral nog 1e klas vervoersbewijzen.

En het bizarre is: je kan in de app wel upgraden van 2e klas naar 1e klas, maar níet andersom, als je een 1e klas NS Business Card hebt. Dus als er geen plek is in de 1e klas, dan is er óók nog eens de ergernis dat ík daar wél voor moet betalen, en veel anderen niet.

En dan, staand in dat overvolle gangpad, loerend naar die stoel die in mij hoofd de mijne is, schrik ik ervan dat ik opeens denk aan … mijn auto. Fuckerdefuck!

Die komt opeens weer in beeld, terwijl ik echt vol overtuiging heb gekozen voor de 1e klas Jaarkaart in plaats van een leaseauto. Hier gaan dingen de verkeerde kant op.

Via mijn werkgever betaal ik ruim zevenduizend euro per jaar om 1e klas te reizen. Mijn oproep aan jullie is simpel: óf zorg dat 1e klas reizen en betalen ook daadwerkelijk een 1e klas beleving oplevert, óf doek de 1e klas coupe gewoon op. Maar niet van dat halve gedoe.

Tenslotte: het lijkt me ook redelijk om te faciliteren dat je in-app (en bij de automaat) ook kan downgraden, mocht de 1e klas écht vol zitten of de tweede klas echt leeg zijn.

Alvast dank & met vriendelijke groet,

Gert Hans